oedeemwijzer
Instagram

Wat is lipoedeem?

Lipoedeem is een aandoening van het vetweefsel dat vrijwel uitsluitend voorkomt bij vrouwen. Bij lipoedeem ontstaat er een ongelijkmatige verdeling van het vetweefsel in het lichaam, vaak rond de heupen, billen en dijen, onderbenen, binnenkant van de knieën of armen.

Snel naar:

Wat is lipoedeem?

Lipoedeem is een slopende, ongeneselijke en chronische aandoening welke in de praktijk vaak niet herkend, of niet juist gediagnosticeerd wordt. Het betreft grote hoeveelheden ongelijkmatig verdeeld vet onder de huid van de heupen, dijen, knieën en onderbenen. Deze vetcellen trekken ook vocht (=oedeem) aan, vandaar de naam lipoedeem. Lipoedeem komt nagenoeg exclusief bij vrouwen voor. Het ontstaan van lipoedeem is vaak tijdens of juist na de puberteit, maar lipoedeem kan ook later in het leven ontstaan, bijvoorbeeld na een zwangerschap of het intreden van de menopauze.

Kenmerkend is dat bij lipoedeem de dikke benen ook bij afvallen dik blijven. Dit heeft vaak de vorm van een (paard)rijbroek.
Soms hoopt het vetweefsel zich op rond de enkels, handen en voeten zijn echter nooit aangedaan, dit in tegenstelling tot lymfoedeem. Tevens is kenmerkend voor lipoedeem dat de afwijkende vetverdeling zich aan beide zijden voordoet, dit in tegenstelling tot lymfoedeem, dat zich ook aan één been of één arm kan voordoen.

Hoe ontstaat lipoedeem?

De precieze oorzaak van lipoedeem is niet bekend. Waarschijnlijk spelen erfelijke factoren en mogelijk vrouwelijke hormonen een rol. Dit laatste wordt gedacht omdat de aandoening meestal pas na de puberteit zichtbaar wordt en alléén bij vrouwen voorkomt.

Mensen die lipoedeem hebben kunnen ook te maken krijgen met lymfoedeem, ook wel lipolymfoedeem genoemd. Ook wordt er vaak gezien dat bewegen als lastig wordt ervaren. Dit heeft weer te maken met het feit dat er verminderde spierkracht aanwezig is en zwakkere voeten en knieën. Factoren die van invloed kunnen zijn bij het ontstaan van lipoedeem worden hieronder vermeld.

Hormonaal

In de meeste gevallen begint lipoedeem tegen het einde van puberteit, tijdens de zwangerschap of menopauze. De gevoeligheid voor lipoedeem lijkt bovendien genetisch bepaald te zijn.

Overgewicht

Veel mensen met lipoedeem worden aan heftige vooroordelen blootgesteld omdat ze mogelijk niet gezond genoeg eten, te weinig bewegen en zichzelf laten gaan. In de meeste gevallen is dat niet waar, omdat lipoedeem een chronische vetverdelingsstoornis is waarvoor de patiënten niet verantwoordelijk zijn. Niettemin kan lipoedeem en obesitas elkaar wel versterken. Meer dan 50% van de mensen die met lipoedeem te maken hebben in Nederland hebben ook obesitas.

Het behandelen hiervan maakt dit erg lastig omdat er eerst vastgesteld dient te worden welke aandoeningen een rol spelen en aan welke aandoening er voorrang gegeven dient te worden. Hierdoor is het stellen van een diagnose soms erg moeilijk.

Verkeerd eten

Om een gezond gewicht te behouden moet men een evenwicht bereiken tussen calorie inname en verbruik. Een diëtiste kan hierbij helpen om dit evenwicht in balans te houden. Het volgen van een dieet waarbij u snel afvalt kan schadelijk zijn voor het lichaam omdat het lichaam een minimalen hoeveelheid aan voedingsstoffen nodig heeft. Zoek dietisten met kennis van lipoedeem

Te weinig spierarbeid

Wanneer er weinig wordt bewogen zal de spiermassa en de spierkracht afnemen. Uit onderzoek is gebleken dat mensen met lipoedeem gemiddeld 30% minder spierkracht hebben. Dit heeft tot gevolg dat het lymfestelsel ook minder goed het vocht zal afvoeren omdat dit systeem volledig afhankelijk is van de spierpompfunctie. Door deze inactiviteit loopt men het risico op het ontwikkelen van veneus oedeem en/of lymfoedeem.

Aanwezigheid van lymfoedeem

Doordat er minder spierarbeid plaats vindt zal de pompfunctie van het lymfesysteem ook vertraagd worden. Vanwege deze verminderde functie wordt er ook meer vet afgezet in het weefsel en zal het lipoedeem hierdoor verergeren.

Symptomen

Het is belangrijk dat lipoedeem in een vroeg stadium wordt ontdekt. De kans op verergering en complicaties wordt hierdoor mogelijk voorkomen. Een aantal kenmerken zijn:

  • Een zwaar, drukkend gevoel in de benen
  • Sinaasappelhuid (cellulitis)
  • Pijn in de (opgezwollen) benen
  • Bij lichte aanraking al pijn en kans op blauwe plekken
  • Verschil in kledingmaat van het bovenlichaam en het onderlichaam (2 tot 3 maten)
  • Gewrichtsproblemen
  • Gewichtsproblemen, zonder aanwijsbare oorzaak
  • Ontbreken van zwelling aan de hand en voetrug.

Stadia

Lipoedeem wordt ingedeeld in verschillende stadia. Als  lipoedeem niet wordt behandeld, neemt de omvang van de betreffende lichaamsdelen in de loop der jaren steeds meer toe. Daarom is een vroegtijdige diagnose door een specialist en een snel begin met de juiste therapie enorm belangrijk. Alleen zo kan verergering van de aandoening worden tegengegaan.

Lipoedeem stadia

Stadium 1

  • Glad, gelijkmatig verdikt huidoppervlak

Stadium 2

  • Oneffen en putjes in de huidoppervlakte (“sinaasappelhuid”)
  • Weefselstructuur met grove knopen 

Stadium 3

  • Sterke vergroting van de omvang
  • Zeer grof en verhard huidoppervlak
  • Weefsel krijgt kwabachtige vormen aan de benen en/of de armen

Behandelingen

Het behandelen van lipoedeem is niet makkelijk. Een multidisciplinaire beoordeling in een expertisecentrum is vaak nodig om alle aspecten van lipoedeem voldoende aandacht te geven. Het ontstaan van lipoedeem kan niet voorkomen worden, daarom zal een behandeling vaak ook gericht zijn op de factoren waardoor lipoedeem niet zal toenemen. Om de oorzaak van lipoedeem te behandelen, helpt eigenlijk alleen een liposuctie. Hierbij worden de zieke vetcellen verwijderd. Deze handeling kan alleen uitgevoerd worden bij mensen met een ‘normaal gewicht’. In de meeste gevallen zal er worden geadviseerd het overgewicht te verminderen. 

Een verandering in voeding, lichaamsbeweging en een gezonde(re) levensstijl kan niet alleen de symptomen van lipoedeem verminderen, maar ook helpen gewicht te verliezen of te normaliseren.

Om het oedeem af te remmen en de klachten te verminderen zal er in de meeste gevallen worden overgegaan op Manuele Lymfedrainage, compressietherapie, oefentherapie en zelfmanagement.

Zwachtelen korte rek
Compressietherapie
Manuele lymfdrainage
Manuele lymfdrainage
Oefentherapie
Oefentherapie

Indien u al de diagnose Lipoedeem heeft en u wilt hiervoor actief aan de gang om uw klachten te verminderen, dan kunt u ook kiezen voor een multidisciplinaire behandelmethode met een maatwerk lipoedeem revalidatie traject bij Therapeutisch Centrum de Berekuyl.

Lipoedeem
Lipoedeem Revalidatie traject

Enkele aanbevelingen

  • Let op voor het ontstaan van overgewicht. Toename van vet op de plaatsen van lipoedeem zal door een dieet niet gemakkelijk meer verdwijnen! Volg bij overgewicht een dieet om toename te voorkomen, bij een normaal lichaamsgewicht heeft afvallen geen effect op het lipoedeem.

  • Zorg voor voldoende lichaamsbeweging (met name fietsen, zwemmen, roeien, dansen, fitness en dergelijke). Vaak is men zich niet bewust van de verminderde spierkracht.

  • Draag overdag zo nodig een aangemeten therapeutische elastische kous (TEK) om extra vochtvorming tegen te gaan en afvoer van lymfe te bevorderen. Elastische kousen zijn altijd nodig als er tevens sprake is van lymfoedeem. Elastische kousen bij lipoedeem zullen in het begin vrijwel altijd als pijnlijk worden ervaren! Op den duur wennen mensen er meestal aan.

  • Als er sprake is van een duidelijke lymfoedeem component kan soms aanvullende therapie worden gegeven zoals manuele lymfdrainage, intensieve verbandtherapie gevolgd door het dragen van aangemeten elastische kousen. Deze behandeling dient alleen op goede indicatie plaats te vinden.

  • Medicijnen hebben geen enkel effect. Gebruik van plastabletten kan zelfs extra risico’s opleveren. Ook het gebruik van allerlei apparaten die in kranten en tijdschriften worden aangeboden om overtollig vet en cellulitis te behandelen is zinloos. Uw vet en putjes blijven, uw geld verdwijnt!

  • De enige methode om het vetweefsel te verwijderen is een operatieve ingreep: de liposuctie . Met deze ingreep wordt het vetweefsel verwijderd door middel van liposuctie onder lokale anesthesie met gebruik van vibrerende afzuigbuisjes. Liposuctie herstelt het functioneren en vermindert de (over)gevoeligheid en zwelling van het lipoedeem. En verbetert het uiterlijk en daarmee de kwaliteit van leven in belangrijke mate. Liposuctie is een uiterst specialistische behandeling. Deze behandeling zal slechts in een beperkt aantal centra aangeboden kunnen worden. Het ligt voor de hand om eerst de gewone behandelingen aan te bieden en alleen de mensen die hier niet voldoende mee geholpen zijn de chirurgische behandeling aan te bieden.

  • In sommige gevallen kan psychosociale hulp bijdragen aan het veranderen van een hun vaak negatieve zelfbeeld zodat mensen zich beter in hun vel kunnen gaan voelen.

  • Langdurige follow-up, begeleiding, objectieve effectmeting (zowel omtrek, gewicht en spierkracht) en zorgvuldige documentatie om te kijken of een behandelplan effectief is, is raadzaam. Dit kan zowel plaatsvinden bij uw arts, fysiotherapeut en/of huidtherapeut.

Richtlijnen lipoedeem

Lipoedeem is een chronische aandoening met vaak een grote impact op de kwaliteit van leven. De multidisciplinaire richtlijn lipoedeem dient als leidraad voor de dagelijkse praktijk om de kwaliteit van zorg rondom mensen met lipoedeem te verbeteren. Deze richtlijnen kunnen hier worden gedownload.

Download de richtlijnen

© oedeemwijzer.nl 2021 - 2024

Disclaimer  Privacy
Instagram